Tăng huyết áp là bệnh lý lâm sàng thường gặp, và là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến bệnh mạch vành. Trong đó, tăng huyết áp cấp cứu có khả năng để lại tổn thương nghiêm trọng nhất nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
Tổng quan cơn tăng huyết áp cấp cứu
Tăng huyết áp cấp cứu là gì?
Tăng huyết áp cấp cứu là hiện tượng huyết áp tăng cao lên một cách nghiêm trọng:
Chỉ số huyết áp tâm thu > 180 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương > 120 mmHg.
Tăng huyết áp còn có kèm theo tổn thương cơ quan đích mới xuất hiện,
Mục lục
Tăng huyết áp là bệnh lý lâm sàng thường gặp, và là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến bệnh mạch vành. Trong đó, tăng huyết áp cấp cứu có khả năng để lại tổn thương nghiêm trọng nhất nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
Tổng quan cơn tăng huyết áp cấp cứu
Tăng huyết áp cấp cứu là gì?
Tăng huyết áp cấp cứu là hiện tượng huyết áp tăng cao lên một cách nghiêm trọng:
Chỉ số huyết áp tâm thu > 180 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương > 120 mmHg.
Tăng huyết áp còn có kèm theo tổn thương cơ quan đích mới xuất hiện, tiến triển hoặc nặng hơn. Khi gặp phải tình trạng này, bệnh nhân cần nhập viện khoa cấp cứu ngay lập tức và điều trị bằng thuốc đường tĩnh mạch.
Các tổn thương cơ quan đích thường gặp là: xuất huyết dưới nhện, xuất huyết nội sọ, rối loạn chức năng não tăng huyết áp, đột quỵ do thiếu máu não, nhồi máu não, nhồi máu cơ tim cấp, suy thất trái cấp tính kèm phù phổi, đau thắt ngực không ổn định, phình bóc tách động mạch chủ, suy thận cấp tính, viêm cầu thận cấp, sản giật, bệnh võng mạc ác tính…
Dấu hiệu tăng huyết áp cấp cứu
Cảm thấy xây xẩm mặt mày và chóng mặt:
Cảm giác này thường xảy ra đột ngột, có thể là dấu hiệu của tăng huyết áp cấp cứu sắp diễn ra.
Đau đầu dữ dội:
Đau đầu dữ dội, đặc biệt ở vùng sau đầu, có thể xuất hiện. Đau đầu có thể làm bạn cảm thấy như có áp lực trong đầu.
Thay đổi thị lực:
Sự thay đổi trong thị lực, như mờ hoặc mất thị lực trong thời gian ngắn và đột ngột, có thể là dấu hiệu của tăng huyết áp cấp cứu.
Buồn nôn và nôn mửa:
Cảm giác buồn nôn và nôn mửa, đặc biệt khi đi kèm với các dấu hiệu khác, có thể là dấu hiệu của tăng huyết áp cấp cứu khi ure trong máu tăng cao.
Nhịp tim nhanh hoặc không đều:
Nhịp tim tăng nhanh hoặc không đều có thể kèm theo tăng huyết áp cấp cứu.
Khó thở hoặc thở nhanh, gấp:
Cảm giác khó thở hoặc thở nhanh hơn bình thường có thể là dấu hiệu của tăng huyết áp cấp cứu.
Đau thắt ngực:
Sưng, đau hoặc áp lực ở vùng ngực, thường là phần trên bên trái, có thể xuất hiện trong trường hợp tăng huyết áp cấp cứu nghiêm trọng.
Co giật
Liệt nửa người, mất cảm giác các chi nặng hơn nữa là hôn mê
Thuốc điều trị tăng huyết áp cấp cứu
Để điều trị tăng huyết áp cấp cứu hiệu quả thì việc xác định các cơ quan đích bị tổn thương là điều tất yếu. Việc làm hạ áp là việc được ưu tiên hàng đầu với các bệnh nhân tăng huyết áp cấp cứu. Một số yếu tố làm tình trạng tăng huyết áp cấp cứu nặng thêm như lo lắng, sử dụng các chất kích thích như amphetamine, cocaine,…
Thêm vào đó những bệnh nhân tăng huyết áp cấp cứu ngoài việc cần phải được điều trị ngay lập tức còn cần chẩn đoán nguyên nhân gây tăng huyết áp nhanh chóng. Theo các thống kê trên thế giới, có khoảng từ 20% – 50% bệnh nhân tăng huyết áp cấp cứu có nguyên nhân thứ phát gây tăng huyết áp.
Thuốc để điều trị tăng huyết áp cấp cứu lý tưởng nhất là thuốc là phải khởi phát nhanh, hiệu lực mạnh, hồi phục nhanh chóng, không gây nhịp nhanh, ít mang lại tác dụng phụ.
Một số thuốc truyền tĩnh mạch điều trị tăng huyết cấp cứu thường được sử dụng hiện nay: Nicardipine, Sodium nitroprusside, Nitroglycerine, Labetalol, Hydralazine,…
Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp hợp lý
Nên lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp hợp lý như sau:
Tham khảo ý kiến của bác sĩ:
Đầu tiên và quan trọng nhất, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để xác định tình trạng tăng huyết áp cấp cứu của bệnh nhân, đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể và nhận hướng dẫn về cách quản lý tình trạng này.
Tuân thủ đơn thuốc điều trị:
Nếu bác sĩ kê đơn thuốc, bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian uống. Đừng bao giờ ngừng thuốc mà không tham khảo bác sĩ.
Chế độ ăn uống:
Tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn uống thích hợp để kiểm soát huyết áp. Nên giảm tiêu thụ muối, chất béo bão hòa và thức ăn chứa natri cao. Ăn nhiều rau xanh, trái cây ít đường, hạn chế ăn thực phẩm chế sẵn, thực phẩm đóng hộp.
Tập thể dục:
Hỏi ý kiến bác sĩ về các bài tập thể dục phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Tập thể dục đều đặn có thể giúp kiểm soát huyết áp và cải thiện tình trạng tim mạch.
Kiểm tra huyết áp định kỳ:
Hướng dẫn bệnh nhân theo dõi huyết áp định kỳ tại nhà để theo dõi sự thay đổi và đảm bảo kiểm soát tốt huyết áp. Giảm thiểu tình trạng xảy ra tăng huyết áp cấp cứu.
Ngừng hút thuốc lá và giới hạn cồn:
Khuyến khích bệnh nhân ngừng hút thuốc lá hoặc giảm thiểu sử dụng cồn, vì cả hai yếu tố này có thể làm tăng khả năng mắc tăng huyết áp cấp cứu.
Quản lý căng thẳng:
Giúp bệnh nhân quản lý căng thẳng thông qua luyện tập yoga, thiền, tập thể dục, hoặc hoạt động giảm căng thẳng khác.
Theo dõi tình trạng huyết áp của bệnh nhân và tái khám đúng hẹn:
Theo dõi sự phản hồi của bệnh nhân với kế hoạch chăm sóc và thay đổi nếu cần.
Lưu ý rằng, mỗi người đều có tình trạng sức khỏe riêng và cần phải được đánh giá và hướng dẫn cụ thể. Việc thảo luận với bác sĩ và các chuyên gia y tế là quan trọng để đảm bảo rằng kế hoạch chăm sóc tương thích với tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Tăng huyết áp là căn bệnh mãn tính tuy nhiên nếu biết lập kế hoạch chăm sóc tốt tuân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ điều trị thì bệnh sẽ luôn ổn định, người bệnh có thể vui khỏe và sống khỏe.
